Heroismen er ikkje død!

Denne veka har den lokale media vore full av oppslaga om ungdommane som havna med bil i sjøen, ved Hella i Sogn. For nokre vart det verste verkelegheit denne ettermiddagen. Bransjen eg tilhøyrer er fulle av slike hendingar, og er og fulle av menneske som reagerer ulikt i kritiske situasjonar. Men det er lengre mellom historia som utspelte seg på Hella fergekai - og det er synd. Eg legg ved ein link til eit av oppslaga - som syner med gode bilete veir og føreforhald på staden. Kilda mi er NRK Sogn og Fjordane.

Kvardagsheltar


Det har vore mykje snakk om kor overfladisk samfunnet vårt er blitt, og kor sjølvopptatte vi alle er. Feminismedebatten sentrerer rundt "grevinneheng" og kor vidt kvinna blir krenka av ord og uttrykk, som sentrerer rundt utsjåande og aldersvedlegg.


Bloggverda er full av "selfies" og "dagens outfit" - og no er jaggu vi kvinner for positive i uttala om kvarandres prestasjonar og utsjånad og. Ungdommen vår er av curling-generasjon, som yter lite, krev mykje og er håplause. Og dette er nyare nytt! Slik var ungdommen ikkje før!
 

”Ungdommen nå for tiden foretrekker luksus. De har dårlige manerer, fornekter autoritet, har ingen respekt for eldre mennesker og prater når de egentlig burde arbeide. De unge reiser seg ikke opp lenger når eldre folk kommer inn i værelset. De motsier foreldrene sine, skryter i selskaper, sluker søtsaker når de sitter ved bordet, legger beina over hverandre og tyranniserer sine lærere.”
                                                                                   Kilde: Daria.no

Dette er orda til Sokrates for 2450 år sidan. Og eg er heilt sikker på at du kan finne nesten ordrett den same uttala i kva som helst medieforum frå vilkårleg tiår. Dette er jaggu gamalt nytt.

Så hender ei katastrofe, midtvinters i iskaldt fjordvatn havnar 3 ungdommar i sjøen. 2 kjem opp att, og får signalisert at det er ei att under vatn. Og ho kjem ikkje opp att. Heltane i denne historia er utvilsomt desse to kameratane - på veg på fest. Der den eine klatrar ned i fjorden, og må ned i to runder for å få opp att ungjenta. Som utan denne handlinga hadde vore fortapt. Hjelpeapparatet ville brukt tid på å komme ut til fergekaia, tid som ville vore fatal utan handling. I tillegg ville det tatt endå lengre tid å få dykkarar på plass. Dette tvilar eg denne unge mannen tenkte på, då han klatra ned stigen og ut i fjorden. Og redda med dette eit menneskeliv - som elles ikkje hadde den minste sjanse til overleving.

Og i alt fokuset rundt desse to kameratane i ettertid - fortent som berre det - kva er dei oppteken av? At der var så mange andre "namnlause" tilstades, som var viktige for utkomme til denne jenta - då ho faktisk var død då ho kom opp av fjorden. Utan kontinuerleg hjarte/lunge - redning hadde ho heller ikkje kunne gjort dei intervjua ho har gjort denne veka. Dette er dei lei seg for, i alt oppstyret som kjem i media i etterkant av den enorme heltedåden som var utført på kaia ved Helle i Sogn 14.mars. At ikkje alle får den skryten dei fortener - og at berre dei to er ansikta utad i ettertid. Og då blir eg heilt stum!


Då denne unge mannen valde å hoppe i sjøen, hadde han ikkje lang tid til å vurdere risiko eller eigenfare, og det er kanskje bra - for då ville han gjerne ikkje gjort det! Det som ber til stykket i ein slik situasjon - er ryggmargsrefleksen. Og med det meinar eg instinkta dine. Korleis handlar du - då du er fråteken moglegheiten å gjere ei initialvurdering? Den avslørar svært ofte våre "sanne fargar", og elles andre refleksar som sjølvforsvar og eigen overleving. Overlevingsinstinktet vårt stikk djupt og er kraftig - og er gjerne det som taler sterkast i ein slik situasjon. Denne karen - han "berre gjorde da"!

Og det er nok fleire med han som ville gjort det same - ikkje mange - men heldigvis fleire.  Dette syner stort heltemot! Men den største heroismen i denne saka - synast eg likevel er desse to heltane si beklaging i etterkant, om at ikkje alle var blitt framheva slik dei fortener. Då blir eg stolt! Stolt over å vere medmenneske, stolt over å vere vestlending, stolt over menneskeheita! Rollemodellane vi så lenge har ropt etter - er jo rett i nærleiken vår. Dei som gjer, tenker og seier det vi alle skulle vore usjølviske nok til å gjer, tenke og sei!

Ei mor og ein far slepp å følgje si dotter til grava så alt for tidleg. Ei ung jente får leve opp til livspotensialet sitt, og vi andre har fått bevist ein gong for alle at det er håp. Menneska er ikkje verre enn før, kan jammen hende vi er blitt betre? Ungane mine får sjå kvardagsheltane i sitt rette lys, og vi andre har rollemodellar vi kan berre drøyme om å etterleve handlingane til. Eg håpar så inderleg at alle som var tilstades under alle heltedådane som vart utført på fergekaia denne ettermiddagen, får påskjønning, heder og ære. Kven andre kan sei at dei har spela ei avgjerande rolle i liv og død for nokon? Eg veit kva eg synast bør delast ut av heder - men det er dessverre ikkje opp til meg.

Men eg vil i alle fall rette ei stor takk til desse menneska - for å ha gjennomretta trua mi på at vi som samfunn ikkje er så ute å køyre likevel. Vi bryr oss om kvarandre, og er alt anna ein likegyldige. Det har denne heltedåden vist i si fulle prakt. Det fins menneske som risikerer livet sitt for ein framand, utan å tvile eit sekund på handlinga si. Og som til alt overmål er så beskjeden i etterkant, at dei forstår at dette er ei handling dei ikkje klarte utrette aleine. Det må jo vere sjølve definisjonen på heroisme! Den lever i alle fall, i høgste grad, den er ikkje død. Tusen- millioner takk for det!